تب نزله ای بدخیم را زکام یا نزله بدخیم، نزله بدخیم سر، تورم قانقاریایی غشا مخاطی بینی نیز مینامند. تب نزلهای بد خیم یک بیماری انفرادی است که در بین حیوانات نشخوارکننده اهلی فقط در گاو وگاو میش دیده میشود.این یک بیماری ویروسی است و بیشتر در فارمهایی که گوسفند و گاو با هم نگهداری میشوند دیده میشود.به دلیل اینکه احتمال انتقال عامل بیماری از طریق گوسفندان زیاد است(به خصوص هنگام زاد و ولد گوسفندان)، بهترین راه برای پیشگیری جدا نگه داشتن گاوها از گوسفندان میباشد.
Introduction
در دامهای مبتلا به بیماری ویروسهای عفونی لنفسیتها را از بین میبرند و شکل ظاهری آنها را از تغییر میدهند. سلولهای دگرگون شده اگر به صورت نئوبلاستیک باشند دوباره به سلولهای میزبان حمله میکنند و باعث ایجاد زخمهای نکروزه در قسمتهای مختلف بدن دام میشوند. پوست پوزه بیشتر تحت تاثیر قرار میگیرد، زیرا ضایعات به صورت لکههای سفید از منخرین شروع شده و با پیوستن به همدیگر سطح پوزه را میپوشاند. همچنین ضایعات در بافتهای نرم به خصوص در بافت پستان ظاهر شده و در مراحل بعدی در پوست نیز به چشم میخورند. از طرفی با حرکات کاذب آرواره دام میزان ترشحات کف آلود بزاق نیز افزایش مییابد. به دلیل تشابه این بیماری با برخی بیماریهای دیگر مانند طاعون گاوی و اسهال ویروسی از نظر ضایعات دهانی و روده تشخیص بیماری مشکل میباشد. این بیماری از طریق استفاده دام از خوراک و آب آشامیدنی آلوده، از طریق ادرار و در برخی موارد از طریق بند پایان نیز منتقل میشود. به طور کلی بروز این بیماری ۳-۸ هفته به طول میانجامد. علائم بالینی در دامهای مبتلا به بیماری به شرح زیر می باشد:
۱- تب۴۰ تا ۵/۴۱ درجه سانتیگراد
۲- بیحالی و افسردگی
۳- آب ریزش از بینی که در اوایل بیماری مخاطی، سپس چرکی و زرد رنگ میشود و در نهایت خشک شده و تشکیل کبره میدهد این عامل همراه با التهاب مجاری تنفسی باعث تنگی نفس میشود.
۴- ناهنجاریهای عصبی و حرکتی
۵- پوزه ملتهب شده و زخمهای سطحی روی مخاط بینی ظاهر شده و غدد لنفاوی متورم میشود
۶- بروز زخم در داخل دهان، روی لبها و لثهها
۷- کدر شدن قرنیه و پرخونی مویرگهای سفیده چشم و خیز محسوس و ریزش آب از چشمها و همچنین اسپاسم پلکها
۸- در اوایل بیماری دام مبتلا به یبوست شده و با پیشرفت بیماری دام دچار اسهال میگردد که باعث از دست رفتن آب بدن خواهد شد.
پیشگیری
این بیماری تکگیر بوده و واکسن خاصی ندارد لذا دامداران و پرورشدهندگان برای جلوگیری از بروز بیماری مسائل بهداشتی را رعایت نموده و حدالامکان از پرورش و نگهداری گاو و گوسفند در کنار هم اجتناب نمایند و در صورت بروز نشانههای ظاهری دام بیمار را از سایر دامها جدا کرده چرا که منبع ویروس ناشناخته میباشد.
علائم کالبدگشایی
علائم خاصی در نای و نایژهها و پیش معده (شکمبه، نگاری، هزارلا) مشاهده نمیشود اما ممکن است خونریزی و یا زخم در برخی قسمتها دیده شود. این ضایعات در شیردان واضحتر میباشد، مخاط داخل رودهها متورم و پر خون شده و زخمهایی در آن دیده میشود. در این وضعیت ششها سالم بوده اما کبد متورم میباشد که به طور واضح قابل مشاهده است. در مغز نیز خونریزی دیده میشود.
قضاوت و تصمیمگیری
در مراحل اولیه بیماری اگر تب، لاغری و علائم سیستماتیک دیده نشود لاشه دام مبتلا را میتوان به عنوان گوشت نامرغوبدر صنایع فرآوردههای گوشتی (انواع سوسیس و کالباس) مصرف کرد اما در صورت بروز تب، لاغری و علائم سیستماتیک کل لاشه به همراه امعاء و احشاء باید ضبط گردد. لاشه ضبط شده را میتوان برای تهیه پودر گوشت و خون استفاده کرد.
منبع: سایت اتحادیه مرکزی دامداران ایران
Alinaghian Milk and Meat Complex